Knegsel

Knegsel is een kerkdorp in de gemeente Eersel. Tot 1997 behoorde het tot de gemeente Vessem, Wintelre en Knegsel. Knegsel bestaat van oudsher uit een aantal gehuchten – “hoeken” genaamd – zoals de Sneidershoek, Nardeshoek en de Wolfshoek.

De dorpskom van nu bestaat uit een mooie brink. Knegsel wordt daarom ook wel esdorp genoemd, dat wil zeggen ‘een plaetse aan drie zijden bebouwd’.

Knegsel (Cneczele) werd pas voor de eerste keer genoemd in een geschrift van 1 juli 1281. Toch neemt men aan dat dit gehucht het oudste van de Acht Zaligheden is. Gezien het grote aantal grafheuvels (1500 tot 1000 v.Chr.) en urnenvelden moet de omgeving al in de prehistorie intensief bewoond zijn geweest.

Reeds in de 14e eeuw was Knegsel een zelfstandige parochie. Op 3 december 1688 werd het gehele dorp, net als Steensel, verwoest door Franse legerbenden. Alle huizen werden verbrand en bezittingen werden meegenomen. De bevolking kon zich redden door naar omgelegen dorpen te vluchten. Ook de kerk, die in 1648 buiten gebruik was gesteld, had toen zwaar te lijden. In 1702 werd het dorp opnieuw geplunderd. De oorspronkelijke kern van Knegsel lag echter buiten het huidige dorp. In 1790 stortte de kerk in, en de restanten werden in de loop van de 19e eeuw afgebroken. Op de plaats van deze kerk, aan de Pastoor Eykenweg, staat nu een Heilig Hartmonument en zijn de fundamenten van de kerk weer opgemetseld. Deze plaats wordt in de volksmond “het Oude Kerkhof” genoemd.

Door de verwoestingen verplaatste de kern van het dorp zich naar het oosten. Op de nieuwe locatie werd een schuurkerk gebouwd, die echter in 1789 afbrandde. De schuurkerk werd herbouwd en in 1822 kreeg ze een toren. Ze werd vergroot in 1857 en 1895. Tot 1900 kon de parochie geen eigen pastoor betalen, zodat de pastoor van Steensel de kerk moest bedienen. De eerste eigen pastoor nadien was Antonius Eijken, die van 1900-1925 pastoor was en de huidige pastorie liet bouwen. In 1926 werd, naast de voormalige schuurkerk, de huidige kerk gebouwd. In 1840 telde het dorp 238 inwoners en in 1870 daalde dit aantal tot 206 inwoners. Ruim een eeuw later, in 1997, telde de plaats meer dan 1330 inwoners.

Bezienswaardigheden Knegsel

Kerk van de H. Monulphus en Gondulphus [Steenselweg 4]
Al in de 14de eeuw had Knegsel een eigen parochiekerk.

Pastorie [Steenselseweg]
In 1900 kwam de financieel goed bemiddelde pastoor Van Eyken naar Knegsel. Hij bouwde naar het ontwerp van architect J. van der Mark daar allereerst een riante pastorie.

Mariakapel [Op de splitsing Eerselseweg – Vessemseweg ]
De kapel werd in 1947 gebouwd uit dankbaarheid, zoals blijkt uit de tekst boven de ingang : “Heilige Maria. Wij danken voor Uwe bescherming in den oorlog en de bevrijding. In de jaren O.H. 1940-1944”.

Beeldje “een pastoor” [t.o. kerk]
Kunstenaar: Tjikke Kreuger

Wegkruis [Op de hoek ‘t Groen en de Oude Dijk]
Het dateert uit 1937 en staat op een driehoekig stukje grond.

Oud Pand [Steenselseweg 5]
Voormalige onderwijzerswoning uit ± 1905. Kenmerkend zijn de symmetrische gevelopzet en de fraaie detaillering